کرمان - ایرنا - کرمان با ظرفیت‌های بی‌نظیر حوزه معدنی، صنعتی و کشاورزی و باوجود مناسبات سیاسی خوب ایران و چین، همچنان نتوانسته جایگاه مناسبی در مبادلات تجاری با این کشور به دست بیاورد به نحوی که آمار واردات کرمان ۱۰ برابر صادرات به چین است که این مشکل روز دوشنبه در نشستی با حضور متولیان بررسی شد.
به گزارش ایرنا، استان کرمان با حدود ۴۰ درصد از ارزش افزوده حوزه معدن کشور به بهشت معادن ایران شهرت یافته و این استان علاوه بر احداث کارخانه های فراوری، تبدیلی و توسعه صنعتی طی این سال ها ۲۵ درصد باغات ایران را در خود جای داده و کشاورزی در این استان با وجود خشکسالی های متمادی رونق خاصی دارد.
در شرایطی که پسته و مغز پسته و مصنوعات مسی عمده محصولات صادراتی استان کرمان را تشکیل داده اند، مسئولان می گویند که نه ارزش کالاهای صادراتی ما متناسب با کالاهای وارداتی است و نه از نظر حجم تناسبی بین این ۲ موضوع برقرار شده است؛ راهکار آن نیز در یک جمله خلاصه می شود:«جلوگیری از خام فروشی و صادرات با ارزش افزوده و فناوری بالاتر».
وضعیت مبادلات تجاری استان کرمان با کشور چین که این روزها روابط سیاسی خوبی نیز با ایران دارد، سبب شد که نشستی با حضور مسئولان دیار کریمان در ارتباط ویدئو کنفرانسی با رایزنان بازرگانی ایران در چین برقرار شود تا این چالش پهناورترین استان کشور با وجود ظرفیت های بی نظیر اقتصادی رفع و راهکارهایی برای بهبود وضعیت مبادلات تجاری از سوی مدیران و متولیان مطرح و اجرایی شود.
حرکت کرمان به سمت جلوگیری از خام فروشی
مدیرکل صنعت، معدن و تجارت استان کرمان در این نشست گفت: ظرفیت های کرمان در حوزه های مختلف معدنی به عنوان بهشت معادن بسیار زیاد است و در حوزه های دیگر مثل تولید انرژی های پاک از تابش خورشید نیز ظرفیت مناسبی برای سرمایه گذاری وجود دارد.
مهدی حسینی نژاد افزود: صنایع معدنی در حوزه مس، سنگ آهن، کرومیت و زغال سنگ شکل گرفته و این موضوع ظرفیت های جدیدی در تولید و صادرات محصولات دیار کریمان ایجاد کرده اما نگاه ویژه استان برای استفاده از این ظرفیت های خدادادی، این است که بحث توسعه پایدار و رفاه اجتماعی را به عنوان سیاست کلان دنبال می کند.
وی ادامه داد: در حوزه صنایع کوچک و متوسط، فرش کرمان را داریم که در زمان نه چندان دور یکی از کالاهایی بوده که برای تولید، اشتغال و صادرات در استان مطرح شده اما امروز شرایط خوبی ندارد و باید به روزهای خوب خود بازگردد.
مدیرکل صنعت، معدن و تجارت استان کرمان عنوان کرد: ۵۷ قلم کالاهای صادراتی در استان کرمان داریم که به کشورهای هدف صادر می شود و ما ۴.۸ درصد صادرات غیرنفتی کشور را به خود اختصاص داده ایم که یعنی به طور متوسط ۲.۵ میلیارد دلار سالانه صادرات داریم.
وی یادآور شد: چالش های ارز و رفع تعهدات ارزی را از طریق کارگروه توسعه صادرات پیگیری می کنیم و در این زمینه مشکلات را پیگیری خواهیم کرد تا افزایش صادرات استان کرمان محقق شود.
این مسئول با قدردانی از صادرکنندگان نمونه استان کرمان افزود: استان کرمان به سمت صنعتی شدن می رود و کالاهای صادراتی ما در گذشته عمدتا کشاورزی بوده که الان در حال حرکت به سمت صنایع است؛ به سمتی حرکت می کنیم که خام فروشی نداشته باشیم و بتوانیم ارزش افزوده صادرات کنیم.
حسینی نژاد گفت: ۳۸ درصد محصولات صادراتی استان کرمان پسته و مغز پسته و ۲۵ درصد مربوط به مس است ضمن آنکه صادرات کالاهای دارای ارزش افزوده از جمله پلی اتیلن در استان کرمان اتفاق می افتد که درصد چشمگیری از آمار این حوزه را به خود اختصاص داده است.
وی ابراز داشت: کارگروه توسعه صادرات را برای افزایش صادرات با محوریت کشورهای همسایه پیگیری می کنیم و جلسات این حوزه با جدیت پیگیری می شود.
ظرفیت‌های همکاری اقتصادی کرمان و چین
معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار کرمان نیز در این نشست گفت: چین از قدیم با کرمان ارتباطات خوبی داشته و در این حوزه بحث صادرات به چین و ورود سرمایه گذاران این کشور را به صورت جدی دنبال می کنیم.
امیر حسن زاده افزود: استان کرمان سه حوزه گردشگری، صنعت و کشاورزی را با منطبق با علایق چین تعریف کرده است؛ دانش حوزه صنعت و معدنی استان کرمان بومی سازی شده و در گردشگری اقلیم های آب و هوایی متفاوتی داریم که ظرفیت خوبی برای همکاری با چین قلمداد می شود.
به گفته وی در حوزه کشاورزی نیز با تولید هشت میلیون تن انواع محصولات کشاورزی در سال گذشته ظرفیت احداث صنایع تبدیلی، بسته بندی و بازار ۱۵ کشور را در اختیار داریم و آماده همکاری با چین هستیم.
وی ادامه داد: در حوزه سرمایه گذاری خارجی آمادگی همکاری با چین را به صورت دوطرفه داریم و در این زمینه سال گذشته رتبه نخست جذب سرمایه خارجی به استان کرمان اختصاص یافت.
معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار کرمان با اشاره به ظرفیت های کرمان در پلتفرم آنلاین پسته و خرما و خواهرخواندگی با یکی از استان های چین تصریح کرد: چند کشور در این حوزه مدنظر قرار داشتند که این کشورها نمی توانستند به ما کمکی کنند، ما هم نمی توانستیم اما از خواهر خواندگی با یکی از استان های چین استقبال می کنیم و در این حوزه بایستی تمامی پروتکل های صادراتی لحاظ شود.
واکاوی برخی از مشکلات صادرات به چین
کارشناس بازرگانی در این نشست به صورت ویدئو کنفرانسی حضور داشت با اشاره به امضای پروتکل محصولات صادراتی با حضور سفیر ایران در چین گفت: با وجود همکاری چین در اخذ مجوزها، توفیق های ما متناسب با موفقیت های صنعتی کشور نبوده است که این موضوع دلایل فنی دارد که به برخی از نارسایی هاه در زیرساخت ها، متناسب با سطح انتظارات چین برای واردات محصولات غذایی با کیفیت مربوط می شود.
علی باقر نعمتی افزود: هر محصولی شرایط وارد شدن به بازار چین را ندارد و این کشور تمامی فرایندهای بسته بندی، برندینگ و فرآیندهای تهیه و ارسال را مانیتور می کند؛ در این زمینه پسته و محصولات کشاورزی مورد توجه قرار گیرد که کیفیت آنها متفاوت شده است.
وی به ویزا، حساب بانکی و ثبت شرکت های صادر کننده پسته در پنجره واحد به عنوان برخی از مشکلات صادرات به این کشور اشاره کرد و ادامه داد: ۳۵۰ شرکت در پنجره واحد برای صادرات به چین ثبت کردیم، ضمن آنکه ویزا یک مشکل عمومی است و اینک سفارت چین براساس نوبت ویزا می دهد.
این کارشناس اقتصادی عنوان کرد: یکی از ظرفیت های کرمان خواهرخواندگی با یکی از استان های چین است که براساس بررسی ها استان سیچوان به عنوان چهارمین استان پهناور چین ۸۵ میلیون نفر جمعیت و ۸۵۰ میلیارد دلار تولید ناخالص داخلی دارد و قطب مهمی در تاریخ و تمدن چین محسوب می شود.
وی یادآور شد: پیشنهاد خواهرخواندگی استان سیچوان چین با کرمان به وزارت امور خارجه ارسال شده و این استان برای همکاری های اقتصادی بسیار پر ظرفیت است.
ارزش واردات کرمان ۱۰ برابر صادرات به چین/ راهکار چیست؟
رییس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی استان کرمان نیز با اشاره به اینکه صادرات استان به چین یک میلیارد دلار اما واردات حدود ۱۰ میلیارد دلار است گفت: ارزش کالاهای وارداتی کرمان ۱۰ برابر ارزش محصولات صادراتی ماست، ضمن آنکه آمار نشان می دهد ما منابع ارزان قیمت، آب و انرژی صادرات می کنیم و دلمان خوش است که سه میلیارد دلار در سال صادرات داریم، حال آنکه باید به سمت صادرات فناوری بالا برویم.
مهدی طبیب زاده با اشاره به انتخاب استان سیچوان برای خواهرخواندگی با کرمان گفت: این استان سه برابر استان کرمان است و ۲۷ برابر ما جمعیت دارد که آمار تولید ناخالص داخلی آن ۸۵۰ میلیارد دلار برآورد می شود؛ بر این اساس ما در حوزه های فعالیت معدنی می توانیم همکاری گسترده تری با این استان داشته باشیم.
وی با اشاره به تدوین سند ۲۵ ساله همکاری ایران و چین یادآور شد: باید فصل های همکاری استان کرمان در این سند اعلام شود که از آن استقبال می کنیم.
رییس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی استان کرمان با بیان اینکه انتقال فناوری باید به علت محدودیت امکان استفاده از معادن کرمان به ویژه سنگ آهن مگنتیت در آینده مورد توجه قرار گیرد تصریح کرد: چین ظرفیت خوبی در فناوری های معدنی دارد و ما به این حوزه نیاز داریم که ظرفیت مذاکره را فراهم و آن را پیگیری می کنیم.
وی ادامه داد: استان کرمان تصمیم به حرکت جهشی در توسعه صادرات کشور گرفته اما گفته می شود که سه میلیارد دلار از محصولات استان کرمان صادرات می شود درحالی که تعداد کالاهای صادراتی ما محدود است، گرچه به لحاظ عددی، ۵۰ کالا صادرت می کنیم و ۹۰ درصد این میزان مربوط به چهار قلم و عمدتا مواد خام معدنی و کشاورزی است.
طبیب زاده یادآور شد: سیاست کشور و استان کرمان توسعه فعالیت های تجاری با کشورهای همسایه است و این موضوع گرچه یک راهبرد درست در تبادل فرهنگی و ملی است و باید با همسایگان خود همکاری کنیم اما سهم ایران از مبادلات این کشورها فقط ۶ درصد است لذا باید توسعه مبادلات تجاری با دیگر کشورها نیز در دستور کار باشد.
وی گفت: استان کرمان که صادرات ۱۰ میلیارد دلاری را هدف گذاری کرده باید بازارهای جهانی را مورد توجه قرار دهد و در این زمینه بایستی از کشور چین به علت روابط سیاسی استفاده کنیم؛ از این ظرفیت در اقتصاد باید بهره ببریم و بازار خوبی را برای کشور و استان ایجاد کنیم.
رییس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی استان کرمان ادامه داد: واردات این استان بین سال ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۲ عمدتا قطعات خودرو بوده و در این حوزه کرمان در ناترازی بسیار سنگینی قرار گرفته که بایستی با همکاری سفارت چین بتوانیم سهم خود را در صادرات افزایش دهیم.
وی افزود: توانمندی صادرات استان کرمان در نمایشگاهی ارایه شود و مسئولان کمک کنند تا جلوه ای توانمند از ظرفیت های این استان را در تهران ارایه کنیم؛ در این حوزه از رایزنان بازرگانی، شرکت ها و افراد موثر این حوزه میزبانی کنیم.
مزیت های چین/ چرا صادرات ایران کاهش یافت؟
رایزن بازرگانی ایران در چین نیز گفت: کشور چین با قدرتمندترین کشورهای سرمایه داری دنیا رقابت می‌کند و آمریکا را در بخش های مختلفی ازجمله فناوری پشت سر گذاشته؛ در این زمینه تولید ناخالص داخلی چین در ۴۰ سال گذشته ۳۶ برابر و حجم تجارت خارجی این کشور ۲۰۴ برابر شده است.
عبدالحمید عادلی افزود: چین با برنامه پنج ساله تدوین شده از رشد اقتصادی بالا به سمت توسعه با کیفیت بیشتر حرکت می کند، گمرک چین کشورها را ملزم کرده که برای صادرات به این کشور باید در پنجره واحد این کشور ثبت نام کنند و اکنون مجوز مرکبات، عسل و لبنیات را برای کالاهای صادراتی ایران صادر کرده که از سال گذشته این محصولات را می توانیم به چین صادرات کنیم.
وی خاطرنشان کرد: صادرات و واردات چین از دنیا امسال کاهش یافته و در ۱۰ ماه سال ۲۰۲۳ حجم تجارت خارجی چین چهار هزار و ۸۹۹ میلیارد دلار بوده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۶ درصد کاهش یافته و در این زمینه حجم صادرات چین به ۲ هزار و ۷۹۱ میلیارد دلار رسیده است.
رایزن بازرگانی ایران در چین ین کارشناس بازرگانی بیان کرد: تجارت چین در مدت زمان یاد شده غیر از روسیه (با رشد ۲۷ درصدی) از مابقی کشورها محدود شده و در حالی که تجارت این کشور با آمریکا ۱۳ درصد کاهش یافته، تجارت ما با چین نیز منقبض شده و صادرات ایران به چین به ۳.۷ میلیارد دلار طی ۱۰ ماه سال ۲۰۲۳ رسیده که این آمار ۲۷ درصد کاهش را نشان می دهد.
وی با بیان اینکه کشور چین محصولات با ارزش افزوده بالاتر صادرات می کند تصریح کرد: حجم صادرات غیرنفتی ایران به جهان طی هشت ماه سال ۱۴۰۲ به میزان ۳۲ میلیارد دلار رسیده درحالی که واردات ما ۴۲ میلیارد دلار بوده است.
عادلی یادآور شد: ارزش هر تن صادرات ما ۳۵۸ دلار در حالی که ارزش هر تن واردات ما بیش از یکهزار ۷۰۶ دلار بوده است و شرکای اصلی ایران چین، عراق، امارات، ترکیه، هند، پاکستان و افغانستان هستند.
وی تاکید کرد: صادرات ما به چین با ۹ هزار و ۱۵۸ میلیون دلار و واردات ما از این کشور ۱۲ هزار و ۱۸۸ میلیون دلار طی زمان یاد شده بوده که ارزش هر تن صادرات ما به چین ۳۰۵ دلار و این آمار در واردات سه هزار و ۲۹۵ دلار بوده است.
عادلی افزود: ۹۸ درصد از صادرات ایران به چین اقلام واسطه ای و کمتر از ۲ درصد مصرفی است؛ ۲۰ قلم صادراتی ایران در هشت ماه سال ۱۴۰۲ عمدتا محصولات پتروشیمی بوده است.
وی عنوان کرد: صادرات کرمان به چین به استناد گمرکات کرمان طی هشت ماه امسال ۲۷۱ میلیون دلار بوده و این استان یک میلیارد و ۸۵۱ میلیون دلار از چین واردات کرده که این آمار متناسب با ظرفیت کرمان نیست.
رایزن بازرگانی ایران در چین بیان کرد: مقاصد اصلی صادراتی کرمان عمدتا هند، ترکیه، چین، افغانستان، روسیه و آمریکا بوده و پسته و مغز پسته محصولات اصلی صادراتی کرمان هستند.
وی با بیان اینکه تجارت خارجی کرمان بیش از آمار اعلام شده توسط گمرکات این استان است تصریح کرد: صادرات ۲ قلم اصلی پسته این استان به ۲۰۸ میلیون دلار رسیده و رشد ۱۳۴ درصدی به لحاظ ارزشی دارد اما رشد ارزشی این کالاها متناسب با رشد وزنی آن نیست که این مشکل باید رفع شود.
عادلی افزود: پتروشیمی و نفت ۷۱ درصد، معدن و صنایع معدنی ۲۷ درصد، کشاورزی یک درصد و صنعت یک درصد از صادرات ایران به چین را در هشت ماه ۱۴۰۲ تشکیل دادند، درحالی که بیش از ۸۴ درصد محصولات صادراتی چین صنعتی و ۱۳ درصد معدنی و صنایع معدنی است.
وی ابراز داشت: ظرفیت صادراتی ایران به چین به طور قطع بسیار بیش از این میزان است و ما ظرفیت تجاری بیشتری داریم که می توانیم در محصولات کشاورزی دارای مجوز فعالیت بیشتری باشیم.
این کارشناس گفت: ۹۹ درصد محصولات صادراتی کرمان به چین نیز به استناد گمرکات این استان کالاهای واسطه ای هستند و الگوی کاملا متفاوتی دارند؛ ۴۶ درصد مواد خام، ۳۷ درصد فناوری متوسط و ۱۷ درصد سایر منابع است که ما در حوزه فناوری های با ارزش صادراتی بالا به چین صادرات نداریم.
وی ادامه داد: ۵۱ درصد صادرات کشور چین را کالاهای با فناوری بالا تشکیل داده و ۱۴ درصد صادرات این کشور مبتنی بر منابع است.
عادلی افزود: ۷۰ تا ۸۰ درصد تجارت ما خام، منبع محور و با فناوری پایین است لذا در زنجیره ارزش جهانی و در آینده ایران باید از این نقطه فاصله بگیریم که به سمت تولید و صادرات محصولاتی توام با پیچیدگی حرکت کنیم؛ درحالی که چینی ها به سمت فناوری حرکت کردند و در این زمینه با آمریکا رقابت می کنند.
وی خاطرنشان کرد: باید به فناوری بالا یا در راستای حرکت در زمینه کالاهای با ارزش جهانی تمرکز کنیم و صرفا به تولید نگاه نکنیم؛ همچنین به سمت بسته بندی مناسب و خدمات پس از فروش برویم که صادرات کالاهای منطبق با زنجیره ارزش جهانی باعث رشد تولیدات با ارزش بالاتر و بهبود وضعیت صادرات کشور می شود.
رایزن بازرگانی ایران در چین گفت: روی پلتفرم های آنلاین در چین بیشتر وقت بگذاریم؛ چین بزرگترین بازار تجارت جهانی و ۵۰ درصد مبادلات الکترونیک جهان را در اختیار دارد و ما نیز باید در این حوزه تمرکز کنیم.
صادق سلطانی نژاد مدیرکل اقتصاد و دارایی استان کرمان نیز در این نشست گفت: بسیاری از مشکلات صادرات به واسطه نداشتن تعامل بین بخش خصوصی و دولت اتفاق افتاده لذا در این حوزه وارد عمل شدیم و هماهنگی بین مجموعه دولت می تواند بسیاری از مشکلات را رفع کند.
به گزارش ایرنا همچنین در این نشست مقرر شد کمیته ای ذیل کارگروه صادرات با محوریت اتاق بازرگانی شکل گیرد و نمایشگاهی برای توانمندی صادراتی استان برگزار، ضمن آنکه امور اجرایی خواهرخواندگی کرمان با یکی از استان های چین نیز پیگیری شود.