محققان یکی از شرکت‌های فناور با استفاده از روش کشت بافت، به دانش فنی تولید نهال‌های خرما دست یافتند که کمترین میزان جهش ژنتیکی را متحمل می‌شوند و با این قابلیت توانستند نهال‌های تولیدی را به کشورهای آسیایی و مکزیک صادر کنند.
محمد تهرانچی، مدیر بازرگانی این شرکت گفت: شرکت ما تولیدکننده نهال‌های خرما و گردو با استفاده از تکنولوژی کشت بافت است. این روش یکی از شاخه‌های بیوتکنولوژی گیاهی به شمار می‌رود.
وی با بیان اینکه این شرکت تنها تولیدکننده نهال نخل به روش کشت بافت در کشور محسوب می‌شود، اظهار کرد: در حال حال حاضر نهال‌های گردو و خرمای تولیدشده در این شرکت به بیش از ۹ کشور خاورمیانه و جنوب شرق آسیا صادر می‌شود و به تازگی موفق به صادرات این نهال‌ها به کشور مکزیک شده‌ایم.
تهرانچی ادامه داد: در دنیا ۵ کشور و با احتساب ایران، ۶ کشور دانش فنی تولید نهال‌های گردو و خرما را در اختیار دارند و دلیل محدودیت تولید این نهال‌ها، پیچیدگی‌های تولید آنها است.
مدیر بازرگانی این شرکت، زمان بر بودن پروسه تولید این دو نوع نهال را از چالش‌های آن خواند و یادآور شد: کشت بافت Direct Somatic Embryogenesis برای تکثیر نهال خرما استفاده شد که شامل جنین‌زایی غیر مستقیم با استفاده از کشت سلولی می‌شود که در داخل آزمایشگاه به تولید می‌رسند.
به گفته وی، این روش روشی است که کمترین میزان جهش ژنتیکی و کمترین تفرق صفات را به گیاه تحمیل می‌کند.
تهرانچی گفت: یکی از چالش‌های مهم تولیدکنندگان نهال خرمای فعال در این حوزه این است که وقتی گیاه از طریق کشت سلولی تولید می‌شود و به دوره بلوغ می‌رسد، امکان جهش‌های ژنتیکی زیادی رخ می‌دهد و در این صورت نهال‌های تولید شده، کاربردهای تجاری خود را از دست می‌دهند، ولی با استفاده از روشی که ما به کار بردیم، این جهش ژنتیکی را به حداقل رساندیم.
وی با بیان اینکه امکان به صفر رساندن جهش ژنتیکی نهال خرما هیچ‌گاه رخ نخواهد داد، یادآور شد: ما سعی کردیم در این تحقیقات با استفاده از فناوری‌هایی این احتمال را به صفر نزدیک کنیم.
این محقق، تکثیر سریع گونه‌های جدید، تکثیر نهال عاری از بیماری، امکان تکثیر در تمام طول سال، یکنواختی نهال‌های تکثیر شده، نگهداری طولانی مدت از گونه‌های ارزشمند، نرخ بالای گیرایی نهال در زمین اصلی (بیش از ۹۷ درصد)، میوه‌دهی عالی بعد از تنها ۳ تا ۵ سال بعد از کاشت تحت مدیریت خوب و بهبود محصول را از مزایای این روش نسبت به روش‌های سنتی دانست.
مدیر بازرگانی این شرکت با اشاره به تولید نهال گردو، ادامه داد: با استفاده از روش Organogenesis جهت تکثیر ارقام مرغوب گردو اقدام کردیم و موفق به تکثیر نهال‌های با قابلیت تولید انبوه نهال خودریشه‌زای گردوی ایرانی و خارجی از طریق فناوری کشت بافت شدیم.
وی گیاهان عاری از هر گونه آلودگی باکتریایی، قارچی و ویروس، قابلیت تکثیر انبوه بهترین ارقام موجود در ایران و جهان، میوه‌دهی عالی از نظر کمی و کیفی، درصد بالای استقرار (گیرایی) در زمین اصلی، انطباق و همسانی مناسب، عدم نیاز به پیوند (خودریشه‌زا) را از مزایای نهال‌های گردوی تولیدشده عنوان کرد و یادآور شد: مهمترین امتیاز این نهال‌ها این است که تا کنون هیچ گونه گزارشی از بروز تغییرات ناخواسته (تفرق صفات) در نهال‌های تکثیر شده از طریق کشت بافت حاصل از پروتکل Organogenesis ارسال نشده است.