ایسنا/خراسان رضوی سرپرست دفتر آفریقا در سازمان توسعه تجارت گفت: ارزش هر تن کالای صادراتی ایران به آفریقا به طور متوسط ۴۸۰ دلار است؛ سهم صادرات ایران به آفریقا نسبت به صادرات کل کشور ۲.۲ درصد است.
لیلا باغبان ، در «همایش آشنایی با فرصت‌های تجاری قاره سیاه» اظهار کرد: آفریقا دومین قاره بزرگ جهان از نظر وسعت و جمعیت است. جمعیت قاره آفریقا بسیار جوان بوده و بالغ بر ۵۰ درصد جمعیت بسیاری از کشورهای آن زیر ۲۵ سال است. این موضوع نشان دهنده بالا بودن رشد جمعیتی در این کشورها بوده و می‌توانیم با تکیه بر این نیروی جوان، در این قاره سرمایه‌گذاری کنیم.
وی با بیان اینکه این قاره از لحاظ ظرفیت‌های معدنی یکی از بهترین قاره‌های جهان است، افزود: خراسان رضوی نیشابور را به عنوان قطب تولید جواهرآلات کشور داشته و می‌تواند با توجه به تولید سنگ‌های قیمتی در جنوب آفریقا، هماهنگی و فعالیت خوبی با این قاره داشته باشد.
سرپرست دفتر آفریقا در سازمان توسعه تجارت با اشاره به ظرفیت‌های فعالیتی ایران و آفریقا در حوزه معدن ادامه داد: اگر کشورهای دیگر در این قاره حضور دارند، عمدتا به‌دلیل بهره‌برداری از معادن آن است. چین اخیرا پروژه‌ای با ارزش ۴ میلیارد دلار را در کشور زیمباوه شروع کرده و آن نیز ساخت یک کارخانه فولادسازی است. تمام این مبلغ صرف ساخت کارخانه نشده و جاده‌سازی، ایجاد نیروگاه جهت تامین برق این کارخانه و بهره‌برداری و استخراج از معدن سنگ آهن نیز از جمله اقدامات در این پروژه است. به گفته مقامات زیمباوه این پروژه یکی از بزرگترین پروژه‌های فولاد در این قاره بوده و می‌تواند علاوه بر تامین فولاد مورد نیاز این قاره، فولاد را به قاره‌های دیگر نیز صادر کند.
سهم اندک ایران از پروژه‌های آفریقا
باغبان تصریح کرد: متاسفانه ایران سهم اندکی از پروژه‌های این قاره دارد. یکی از ویژگی‌های کشورهای آفریقا این است که یک اتحادیه بزرگ تجاری داشته و بزرگترین منطقه آزاد تجاری جهان را شکل داده‌اند. یعنی اگر وارد یکی از کشورهای این قاره شده و سرمایه‌گذاری کنید، می‌توانید با تمام کشورهای این قاره با امتیازات و تسهیلات ویژه تجارت انجام دهید.
وی اضافه کرد: بیش از ۳۰ درصد منابع جهان در این قاره وجود دارد. ۵۴ کشور در این قاره وجود دارند که تمام این کشورها عضو موافقت‌نامه تجارت آزاد هستند. اتحادیه‌های دیگری در این قاره از جمله اتحادیه کشورهای غرب آفریقا وجود دارد که با ورود به یکی از کشورهای این اتحادیه‌ها نیز می‌توان با امتیازات و تسهیلات ویژه با دیگر اعضای آن تجارت کرد.
سرپرست دفتر آفریقا در سازمان توسعه تجارت در رابطه با آژانس بیمه تجاری آفریقا خاطرنشان کرد: ۱۸ کشور آفریقایی عضو این اتحادیه هستند و برخی نهادهای مالی بین‌المللی سرمایه‌گذاری اصلی را در این آژانس انجام داده‌اند و کار این آژانس ضمانت پروژه‌ها است.
باغبان بیان کرد: معادن بسیار زیادی در این قاره وجود داشته و تقرییا تمام منابع معدنی دنیا در این قاره یافت می‌شود. برخی از این کشورها عضو اوپک بوده و نفت و گاز دارند. در برخی کشورهای این قاره نیز به تازگی منابع نفت و گاز کشف شده، بنابراین حوزه پتروشیمی و نفت و گاز نیز می‌تواند یکی از حوزه‌هایی باشد که در بخش فنی و مهندسی به آن توجه شود.
ظرفیت سرمایه‌گذاری در صنایع کشاورزی آفریقا
وی در خصوص ظرفیت‌های حوزه کشاورزی در آفریقا اظهار کرد: به‌دلیل آب و هوای مساعد آفریقا، فضا جهت کشاورزی بسیار مستعد است. در این حوزه می‌توان سرمایه‌گذاری‌های زیادی انجام داد. آفریقا صادرات مواد اولیه و نهاده‌های خام کشاورزی را انجام داده و سرمایه‌گذاری‌های زیادی روی صنایع تبدیلی کشاورزی در این قاره انجام نشده است. اخیرا کشورهای اروپایی، ترکیه، چین و هند سرمایه‌گذاری‌هایی را در حوزه صنایع غذایی انجام داده‌اند اما این سرمایه‌گذاری‌ها گسترده نبوده و جهت تامین نیاز خود این کشورها است.
سرپرست دفتر آفریقا در سازمان توسعه تجارت اضافه کرد: می‌توانیم در حوزه‌های صنایع غذایی و صنایع وابسته به کشاورزی صادرات گسترده‌ای داشته و منابع و مواد اولیه این حوزه‌ها را از آفریقا وارد کنیم. اخیرا واردات گوشت از کنیا آغاز شده است. سال‌ها است واردکننده خوراک دام هستیم که می‌توانیم این اقلام را از آفریقا با قیمت‌های پایین‌تر تهیه کنیم.
باغبان با اشاره به تولید ناخالص داخلی آفریقا عنوان کرد: یکی از پرشتاب‌ترین رشدهای اقتصادی مربوط به قاره آفریقا است؛ زیرا این قاره از لحاظ اقتصادی و زیربنایی بسیار ضعیف بوده و کشورهای زیادی از این قاره کمتر توسعه یافته یا در حال توسعه هستند، بنابراین رشد اقتصادی این کشورها بسیار بالا است.
وی با بیان اینکه در سال ۲۰۲۲، حجم تجارت قاره آفریقا با جهان ۱۳۵۶ میلیارد دلار بوده، که از این مقدار سهم ایران تنها ۱.۲ میلیارد دلار بوده که در مقایسه با کشورهای مانند ترکیه بسیار پایین است، خاطرنشان کرد: عمده کالاهای صادراتی از آفریقا، نفت خام، طلا و سنگ‌های قیمتی و معدنی است. مهمترین بازار صادراتی آفریقا بازار چین است. چین واردات گسترده‌ای به بازار این قاره داشته و اولین شریک بزرگ اقتصادی و تجاری آفریقا است. پس از آن ایتالیا، هند و اسپانیا در رده‌های بعدی قرار دارند.
سرپرست دفتر آفریقا در سازمان توسعه تجارت افزود: سهم ایران در واردات به آفریقا جزئی بوده اما در حوزه مواد نفتی، قیر و روغن‌های صنعتی صادرات قابل توجهی به این قاره داریم. علاوه بر صادرات خودرو از ایران به آفریقا، ایران خودرو در سنگال یک نمایندگی دارد که خودروهای ایرانی را مونتاژ می‌کند اما عددها در این حوزه بزرگ نیست. مهمترین کشورهای صادرکننده به آفریقا به ترتیب چین، هند، امارات و آمریکا است.
ارزش هر تن کالای صادراتی ایران به آفریقا به طور متوسط ۴۸۰ دلار است
باغبان ادامه داد: در سال ۱۴۰۰ صادرات ایران به قاره آفریقا رشد قابل توجهی نسبت به سال پیش از آن داشت اما در سال ۱۴۰۱ این رقم تقریبا همانقدر بوده و کاهشی جزئی داشته است. ارزش هر تن کالای صادراتی ایران به آفریقا به طور متوسط ۴۸۰ دلار است. سهم صادرات ایران به آفریقا نسبت به صادرات کل کشور ۲.۲ درصد است. عمده صادرات ایران به این قاره شامل اوره و روغن‌های صنعتی است.
وی اظهار کرد: بر اساس آمار سال گذشته، بازارهای اصلی ما در این قاره کشورهای آفریقای جنوبی، نیجریه، غنا و ساحل عاج بوده است. ارزش هر تن کالای وارداتی ما از این قاره به طور متوسط حدود ۱۰۰۰ دلار است.
سرپرست دفتر آفریقا در سازمان توسعه تجارت گفت: یک هدف‌گذاری و اولویت‌بندی در سازمان توسعه تجارت در خصوص آفریقا انجام شد که بر اساس آن الجزایر و تونس در شمال آفریقا، کنیا، اوگاندا و تانزانیا در شرق، نیجریه و غنا در غرب آفریقا و آفریقای جنوبی در جنوب این قاره کشورهای اولویت ما هستند.
باغبان در خصوص نقاط ضعف تجارت ایران و آفریقا خاطرنشان کرد: یکی از نقاط ضعف ما فقدان زیرساخت‌های مناسب است. در بحث‌های زیرساختی از لحاظ حمل‌ونقل دریایی و هوایی با این قاره مشکل داریم. یکی از تهدیدهای این کشورها کودتاها و جنگ‌های داخلی است که ریسک سرمایه‌گذاری در این کشورهای را بالا می‌برد اما ظرفیت‌های زیادی در این قاره وجود دارد.
وی درباره رویکردهای اصلی سازمان توسعه تجارت جهت توسعه مناسبات با این قاره بیان کرد: بسترسازی اولیه از طریق حضور پررنگ دولت و مقامات، تسهیل تجاری از طریق ایجاد خطوط حمل‌ونقل دریایی و هوایی، عضویت و حضور در پیمان‌های منطقه‌ای آفریقا از جمله رویکردهایی است که دولت وظیفه انجام آن را دارد.
سرپرست دفتر آفریقا در سازمان توسعه تجارت تصریح کرد: انعقاد موافقتنامه‌های تجارت ترکیبی و آزاد با کشورهای اولویت، یکی از اقدامات خوبی است که می‌تواند باعث رشد تجارت ایران با آفریقا شود. مذاکره و توافق امضای پروژه‌های کلان نیز از جمله اقدامالتی است که می‌توان در این حوزه انجام داد.
باغبان با بیان اینکه فرهنگ‌سازی، ایجاد شناخت و ارتباط بین تجار موضوع دیگری است که باید پیگیری شود،خاطرنشان کرد: کنفرانس‌های زیادی در این خصوص برگزار شده و این موضوع باعث فرهنگ‌سازی متقابل می‌شود. از جمله اقدامات دیگر سازمان توسعه تجارت، اخذ مجوز ۱۰ مرکز تجاری از سازمان توسعه تجارت در نقاط مختلف آفریقا است.
وی در رابطه با پروژه‌های اولویت‌دار جهت فعالیت در آفریقا عنوان کرد: ساخت مسکن ارزان قیمت اجتماعی، ایجاد پروژه‌های زیرساختی در حوزه انرژی از مرحله ساخت نیروگاه تا خطوط انتقال و توزیع، اکتشاف و بهره‌برداری معادن و پروژه‌های حوزه نفت و گاز و پتروشیمی از جمله این پروژه‌ها است.