اردیبهشت سال گذشته پنجمین نمایشگاه بین‌المللی ایران اکسپو ۲۰۲۳ برپا شد. این نمایشگاه که به دلیل شیوع ویروس کرونا چندین سال برگزار نشده بود، بعد از این وقفه توانست میزبان مهم‌ترین شرکت‌ها و تجار بین‌المللی باشد تا بار دیگر توانمندی‌های ایران در حوزه تولید و صادرات را به نمایش بگذارد.
شرکت‌کنندگان اکسپو ۲۰۲۳ می‌گویند این نمایشگاه توانسته فعالان اقتصادی را شگفت‌زده کند و به همین دلیل مورد استقبال آنان قرار گرفت. در آستانه برگزاری ایران اکسپو ۲۰۲۴ در گزارش پیش‌رو قرار است به دستاوردهای نمایشگاه سال گذشته بپردازیم؛ چراکه نگاه به گذشته روشنگر مسیر پیش‌رو است.
دیدار تجار
بنا به گواه آمار در دور پنجم نمایشگاه ایران اکسپو ۲۰۲۳، ۱۳۰۰ تاجر حضور داشتند که بیش از نیمی از آنها برای اولین‌بار به ایران می‌آمدند؛ به همین دلیل باید این رویداد را از مهم‌ترین رویدادهای تجاری کشور دانست. راهیابی به بازارهای مختلف علاوه بر آنکه مسیر را برای توسعه صادرات باز خواهد کرد، می‌تواند کشورهای ثالث دیگری را نیز برای حضور در مشارکت گسترش تولید محصولات ایرانی درگیر کند. بر این اساس حضور شرکت‌های نامدار و تولیدکنندگانی که محصولات باکیفیت برای عرضه جهانی و پیوستن به بازارهای کشورهای دیگر دارند، این نمایشگاه را به محلی برای دید و بازدیدهای تجار بدل کرده بود.
وزارت خارجه در کنار تجار
یکی از نکات جالب آن بود که وزارت امور خارجه به‌شخصه از مقامات، فعالان اقتصادی و بازرگانان کشورهای مختلف دعوت کرد تا با حضور در این رویداد با دستاوردهای ایران که با وجود تحریم‌ها رشد یافته است، آشنا شوند. گفتنی است که این دعوت در سال 1403 نیز از سوی این وزارتخانه تکرار شده است. پنجمین نمایشگاه توانمندی‌های صادراتی ایران با هدف گسترش تجارت با کشورهای هدف به‌منظور متنوع کردن عرضه محصولات و توسعه بازارهای صادراتی در جهان برگزار شد تا فرصتی باشد برای دستیابی به مقاصدی که تاکنون فرصت برقراری دیپلماسی اقتصادی با آنها نبوده است.
ارزآوری
همان‌طور که پیش‌بینی شده بود، در این رویداد بزرگ حدود دو میلیارد دلار قرارداد و توافقنامه امضا شد که کارشناسان عقیده دارند تاثیر بسیاری بر تجارت کشور گذاشته است. دست‌اندرکاران برگزاری نمایشگاه عقیده دارند همین روند می‌تواند امسال قرارداد و توافق‌های جدیدی را برای گذر از دروازه‌های کشورها و دستیابی به بازارهای دیگر برای ایران به ارمغان آورد. این همکاری‌ها آمار صادرات ایران را صعودی کرده و به ده‌ها میلیارد دلار تبدیل خواهد کرد. با توجه به استقبال گسترده بازدیدکنندگان در اکسپو 2023 و ارزآوری قابل توجه این نمایشگاه دور از انتظار نیست که این ارقام امسال روند صعودی داشته باشند.
گذر از تحریم
ایران تحریمی از بازارهای بسیاری دور ماند. این حذف‌شدگی به ناکامی‌های بسیاری برای فعالان اقتصادی در راستای گسترش بازار کشور منجر شد. ایران اکسپو با این ایده که فاصله ایجادشده میان بازار ایرانی و بازار جهانی را کم کند فعالیت خود را آغاز کرد. سال گذشته به گفته گزارش‌های ارائه‌شده این نمایشگاه توانست در راستای به نمایش گذاشتن نتیجه فعالیت‌ها، ثمربخشی روابط بر اساس اقدامات، تلاش‌های دولت و با عبور از شرایط سخت تحریمی که سال‌ها ایران را تحت‌الشعاع قرار داده بود فرصتی برای اقتصاد کشور فراهم کند.
فرصت رشد برای دانش‌بنیان‌ها
در اکسپو 2023 بیش از ۷۰۰ مجموعه صنعتی، معدنی و صادراتی حضور داشتند تا دستاوردهای ایران در حوزه‌های مختلف به ویژه در زمینه فعالیت‌های دانش‌بنیان را که توانسته استانداردهای مورد قبول دنیا را نیز کسب کند و به مرحله تجاری برسد، به دنیا معرفی کنند. معرفی فعالان دانش‌بنیان و شرکت‌های نوآور در کنار کهنه‌کاران صنعت از جمله دستاوردها بود.
اصلاح دیدگاه جهانی
حضور هیات‌های خارجی از جمله مقام‌ها و بازرگانان در ایران برای به نمایش گذاشتن توانمندی‌های صادراتی کشور دیدگاه فعالان اقتصادی دیگر کشورها را نسبت به ایران تغییر می‌دهد و توجه بازارهای جدید را به خود جلب می‌کند. این هدف در اکسپو سال گذشته دنبال شد. در همین راستا باید اشاره کرد سال گذشته مقام‌های خارجی از کارخانه‌ها و شرکت‌های صنعتی شناخته‌شده دیدار کردند.
کمک به تجارت غیرنفتی
موضوع افزایش صادرات غیرنفتی و در نتیجه ایجاد اشتغال همواره در اسناد بالادستی مورد تاکید قرار گرفته است. سال گذشته در اکسپو 2023 تاکید شد که در سال‌های اخیر نخبگان اقتصادی، در پی سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی در کشور به اقتصاد برون‌گرا (متکی بر تجارت خارجی) افزون بر اقتصاد درون‌گرا به منظور رونق و افزایش تولید با استفاده از ظرفیت‌های داخلی (تقویت شرکت‌های دانش‌بنیان و عدم تصدی‌گری دولت و واگذاری به بخش خصوصی)، اشاره داشته‌اند و این مسیر را راه‌حل برون‌رفت از پیچ‌وخم‌های اقتصادی دانسته‌اند. ایران اکسپو با هدف‌گذاری بالغ بر یک میلیارد دلار از طریق برگزاری ۶۵۰ نشست B to B جهت عقد قراردادهای حداکثری میان صادرکنندگان داخلی و تجار برتر بین‌المللی اقدامی بزرگ جهت صادرات غیرنفتی ایران را رقم زد.