بهار تجارت

مجید تکبیری رئیس ستاد برگزاری ششمین نمایشگاه توانمندی‌های صادراتی جمهوری اسلامی ایران (ایران اکسپو 2024) تا چند روز آینده با همت بخش خصوصی و با پیگیری‌ها و حمایت ویژه سازمان توسعه تجارت، معاونت اقتصادی وزارت امورخارجه، سفرای جمهوری اسلامی ایران در سایر کشورها، صندوق نوآوری و شکوفایی، اتاق بازرگانی ایران، معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری و نیز رایزنان و مراکز تجاری، یکی از مهم‌ترین رویدادهای بین‌المللی و تجاری کشور رقم خواهد خورد.

نمایشگاه ایران اکسپو از اهمیتی راهبردی برای تقویت بنیان‌های اقتصاد ایران، آن هم در شرایطی که تاکیدات گسترده‌ای بر تقویت بخش غیرنفتی اقتصاد کشورمان می‌شود و مقام‌معظم رهبری نیز بارها بر ضرورت اهمیت و افزایش توسعه صادرات غیرنفتی تاکید داشتند، برخوردار است.

ایران اکسپو چه ظرفیت‌هایی دارد؟

ششمین نمایشگاه توانمندی‌های صادراتی جمهوری اسلامی ایران موسوم به IRAN EXPO 2024 به عنوان بزرگ‌ترین رویداد صادراتی کشور از تاریخ 8 تا12 اردیبهشت‌ماه 1403 در مرکز نمایشگاه‌های بین‌المللی تهران برگزار می‌شود که برآوردها حاکی از بازدید بیش از 2500 تاجر و بازرگان از 119 کشور جهان از این نمایشگاه است. رویدادهای مهمی نظیر نمایشگاه ایران اکسپو، زمینه‌های قابل‌توجهی را برای ارتباط میان فعالان اقتصادی کشورهای دیگر با فعالان اقتصادی ایران ایجاد می‌کند و عملاً به‌مثابه یک حلقه واسط، جهت پیوند دادن تولیدکنندگان کشورهای مختلف با تولیدکنندگان و کارآفرینان ایرانی عمل می‌کند. بیش از 800 شرکت صادراتی برتر در ایران اکسپو 2024 حضور دارند و پیش‌بینی می‌شود میزان قراردادهای تجاری منعقدشده به تقریباً دو برابر نمایشگاه دوره قبل، یعنی حدود چهار میلیارد دلار برسد. همچنین بیش از 300 مترجم تجاری برای این دوره آموزش داده شده‌اند و پیش‌بینی می‌شود بیش از 3900 نشست B2B در طول برگزاری نمایشگاه با حضور این تعداد مترجم برگزار شود. شکست تحریم‌های ظالمانه با حضور تجار و بازرگانان کشورهای دنیا در این نمایشگاه و ایجاد روابط اقتصادی گسترده‌تر، ایجاد پایگاه‌های اقتصادی در دنیا و افزایش نفوذ سیاسی و اقتصادی در عرصه بین‌المللی از دیگر اهداف نمایشگاه به شمار می‌رود. با وجود تحریم‌ها، کشورمان با اتخاذ خط‌مشی‌های اقتصاد مقاومتی و تدابیر مناسب در حوزه تجارت خارجی، توانسته بر مشکلات ناشی از تحریم پیروز شود و سیاست‌گذاری‌های مناسب دولت در کنار تلاش‌های صادرکنندگان در جهت ایجاد تحول ساختاری در ترکیب صادرات غیرنفتی و شناسایی روش‌های مقابله با رفع موانع و محدودیت‌های تجاری، سبب شد که ارزش صادرات کالاها و خدمات غیرنفتی جمهوری اسلامی ایران افزایش یابد. در این رویداد، هیات‌‌های تجاری از پنج قاره دنیا را داریم که برخی کشورها با هیات‌های بلندپایه در نمایشگاه حاضر می‌شوند. برخی کشورها مثل چین، روسیه، پاکستان، هند، عراق و برخی کشورهای آفریقایی با هیات‌های تجاری بالای 60 نفر و حتی چین با بیش از 200 نفر هیات تجاری در این نمایشگاه حضور خواهند داشت. همچنین هیات‌های تجاری از کشورهای شرق آسیا، کشورهای همسایه، آفریقایی، اروپایی و آمریکای لاتین در نمایشگاه هستند. بعضی کشورها مثل کشورهای همسایه نیز در سطح وزیر و رئیس اتاق بازرگانی در نمایشگاه حضور خواهند داشت. حضور هیات‌های تجاری در این سطح در نمایشگاه توانمندی‌های صادراتی ایران، فرصت تعامل بی‌نظیری برای رایزنی با تجار بزرگ دنیا در راستای تنوع‌بخشی به بازارهای صادراتی ایجاد می‌کند. برگزاری رویداد ایران ‌اکسپو می‌تواند زیان تحریم را کاهش دهد و فرصت‌هایی جدید برای تجارت ایجاد کند.  با احتسابِ هلدینگ‌ها بیش از 800 شرکت صادراتی برتر در ایران اکسپو 2024 حضور دارند. اولویت این دوره آن بود که شرکت‌ها برای حضور در ایران اکسپو ۲۰۲۴ با بررسی بیشتری انتخاب شوند، از همین‌رو سازمان توسعه تجارت اعلام کرد که صادرکننده‌های برتر ملی و استانی می‌توانند در این نمایشگاه حاضر شوند. یکسری شرکت‌ها هم با ملاحظاتی که در شورای سیاست‌گذاری مدنظر بود، در راستای اهداف صادراتی، بازارسازی و با توجه به ظرفیت شرکت‌ها، مجوز حضور در نمایشگاه را پیدا کردند. واقعیت آن است که ایران اکسپو نیاز به ظرفیت‌های نمایشگاهی بزرگ‌تر در کشور به وجود آورده است. برای ایران اکسپو ۲۰۲۴ کل ظرفیت ۵۰ هزارمتری نمایشگاهیِ نمایشگاه بین‌المللی تهران به عنوان بزرگ‌ترین سایت نمایشگاهی کشور در شش گروه کالایی در نظر گرفته شده است. مشارکت فعالانه شرکت‌های تجاری در رویداد ایران اکسپو 2024 به‌ویژه شرکت‌های کوچک و متوسط که شاید دسترسی دشوارتری به بازارهای جهانی دارند، به آنها این امکان را می‌دهد که با هزینه ناچیز، نه‌تنها فرصت داشته باشند محصولات خودشان را معرفی کنند، بلکه آشنایی عمیق‌تری با نیاز بازارها و رقبا به دست می‌آورند. این نمایشگاه دریچه‌ای است به سوی فرصت‌هایی که در دهه‌های گذشته به دلیل تحریم، از شرکت‌های ایرانی سلب شده است. بنابراین بهره‌گیری از این فرصت، تجربه ارزشمندی است که فعالان اقتصادی ما را با سطحی متفاوت از گفت‌وگوهای تجاری آشنا می‌کند.

 رویدادهای دیگر در ایران اکسپو

اما در حاشیه ششمین نمایشگاه توانمندی‌های صادراتی جمهوری اسلامی ایران (ایران اکسپو ۲۰۲۴)، ایران، میزبان نشست وزرای صنعت کشورهای عضو شانگهای و بریکس خواهد بود. می‌توان گفت با میزبانی کشورمان از این رویدادهای رسمی، روابط تجاری گسترده‌تری شکل گرفته و حاضران در نشست با فعالیت‌ها و توانمندی‌های فعالان و تولیدکنندگان ایرانی آشنا می‌شوند. دومین اجلاس بین‌المللی ایران و آفریقا نیز با حضور نمایندگانی در سطح مقامات عالی کشورهای آفریقایی از جمله وزرای اقتصادی بیش از ۳۰ کشور آفریقایی، همزمان با ششمین نمایشگاه توانمندی‌های صادراتی جمهوری اسلامی ایران (ایران اکسپو 2024) برگزار خواهد شد. گفتنی است؛ ایران در حوزه تجارت مزایای نسبی بسیار زیادی دارد که تاکنون برخی از آنها مورد استفاده قرار گرفته و بخشی دیگر مغفول واقع شده است. به طور کلی محورهایی که در بخش تجارت باید مورد توجه سیاست‌گذاران قرار گیرد، توجه به جایگاه ژئوپولیتیک ایران در کنار گسترش بازارهای صادراتی از چند کشور محدود به سایر نقاط جهان است. کشورمان در قلب جهان و در نقطه تقاطع سه قاره آسیا، آفریقا و اروپا قرار دارد و همچنین با 15 کشور جهان مرز دریایی یا زمینی دارد. همه اینها نشان می‌دهد که ایران می‌تواند با اتخاذ سیاست‌های کارا، به عنوان یکی از قطب‌های تجاری منطقه شناخته شود و در میان‌مدت حجم تجارت خود را با سایر کشورها تا سطح 200 میلیارد دلار در سال افزایش دهد. رسیدن به این هدف، مستلزم همکاری بخش‌های مختلف دستگاه سیاست‌گذاری کشور است.  

در این مورد به سخنان مهدی صفری، معاون دیپلماسی اقتصادی وزارت امور خارجه نیز می‌توان اشاره کرد که معتقد است: توسعه تجارت ایران نیازمند همکاری بخش‌های مختلف دولت است. یکی از نهادهایی که نقش اساسی برای دستیابی به این هدف دارد وزارت امور خارجه است. دستگاه سیاست خارجی کشور می‌تواند کمک کند که حضور بازرگانان و مسئولان سیاسی سایر کشورها در نمایشگاه‌های ایرانی تسهیل شود تا از این طریق ارتباط میان بازرگانان ایرانی و بازرگانان سایر کشورها فراهم شود. این نمایشگاه، می‌تواند در توسعه صادرات غیرنفتی و ارزآوری نقشی موثر داشته باشد و البته باید به این نکته نیز توجه داشت که ارزآوری فقط از ناحیه صادرات کالا نیست، بلکه می‌تواند از ناحیه انتقال تکنولوژی، صدور خدمات فنی و مهندسی و ترانزیت نیز صورت گیرد.  

همچنین باید سخنان وزیر صمت را نیز مدنظر قرار داد که بر این باور است که برای جهش تولید باید تحریک تقاضا داشته باشیم. علی‌آبادی می‌گوید، در داخل کشور همه ظرفیت‌ها وجود دارد اما باید به سمت پتانسیل‌های بیرونی برویم. دشمن در مسیر تجارت، موانع زیادی برای ما ایجاد کرده که برای رفع این موانع، برنامه‌ها و الگوهایی تعیین کرده‌ایم که مهم‌ترین آن، شناساندن ظرفیت‌هایمان به کشورهای دیگر است و نمایشگاه ایران اکسپو فرصتی را در این زمینه فراهم آورده است.