فرشاد مقیمی، مدیرعامل سازمان صنایع کوچک و شهرک‌‌های صنعتی، اعلام کرد حدود ۸۰۰ واحد صنعتی کوچک در اکسپو ۲۰۲۴ شرکت خواهند کرد. به بیان او حدود ۹۶درصد صنایع کشور مربوط به صنایع کوچک و متوسط است که در زنجیره تامین صنایع بزرگ و مادر قرار دارند. به گفته مقیمی در سال ۱۴۰۲ قریب به ۳۸۵۰ واحد صنعتی در نمایشگاه‌‌های داخلی و خارجی، حضور داشته‌‌اند و در اکسپو ۲۰۲۴ نیز بیشترین تلاش را برای هموار کردن مسیر صادرات برای تولیدکنندگان خواهند داشت.
فرشاد مقیمی، مدیرعامل سازمان صنایع کوچک و شهرک‌‌های صنعتی بیان کرد: در اکسپو ۲۰۲۴ تنها روی عرضه کالاها متمرکز نخواهیم بود، بلکه خدمات فنی، مهندسی، پیمانکاری و شرکت‌های مدیریت صادرات را نیز مورد توجه قرار دادیم. به بیان این مقام مسوول بخشی از هزینه‌‌های حضور بنگاه‌‌های تولیدی کوچک، در این رویداد، توسط سازمان صنایع کوچک تامین خواهد شد. او همچنین اعلام کرد حدود ۱۷درصد از ارزش‌‌افزوده بخش صنعت، متعلق به صنایع کوچک و متوسط است.
فرشاد مقیمی، مدیرعامل سازمان صنایع کوچک و شهرک‌‌های صنعتی به تشریح برنامه‌‌‌‌های این مناطق برای حضور در رویداد ۲۰۲۴ اکسپو پرداخت. رویداد اکسپو ۲۰۲۴ که ۸ تا ۱۲ اردیبهشت‌‌‌‌ماه در تهران برگزار می‌شود، میزبان ۲۵۰۰ تاجر و فعال اقتصادی که نماینده بیش از ۱۰۰ کشور هستند خواهد بود. این رویداد که در ششمین سال خود به سر می‌‌‌‌برد، بر مبنای تجارت و صادرات فعالیت می‌کند. مشروح این گفت‌‌وگو را در ادامه می‌‌خوانید.
آقای مقیمی جایگاه صنایع کوچک در بحث اشتغال‌زایی و GDP در کل صنعت کجاست؟
حدود ۹۶درصد از صنایع کشور از نظر تعداد، مختص به صنایع کوچک و متوسط هستند. از نظر اشتغال نیز صنایع کوچک و متوسط، ۴۵درصد از اشتغال صنایع را به خود اختصاص داده‌‌اند. در باب ارزش افزوده، حدود ۱۷درصد از ارزش‌‌افزوده بخش صنعت، متعلق به صنایع کوچک و متوسط است و عمدتا در زنجیره تامین صنایع بزرگ و مادر قرار می‌‌گیرند؛ مهم‌ترین شاخصه‌‌های صنایع کوچک و متوسط همین سه شاخصی هستند که اعلام کردم.
در همه جای دنیا سیاستگذار به صنایع کوچک و متوسط، بهای بیشتری می‌دهد و ما شاهد هستیم که در بحث تولید ناخالص داخلی نقش پررنگ‌‌تری دارند. این موضوع در کشور ما، به‌رغم آنکه در اهداف سازمان تعریف شده است آنچنان دیده نمی‌شود. بفرمایید چه موانعی بر راه صنایع کوچک قرار دارد که آن‌طور که باید و شاید به بازی گرفته نمی‌‌شوند؟
اگر بخواهیم از منظر شاخص‌‌ها به صنایع کوچک نگاه کنیم، توقع نداریم که همه صنایع کوچک کشور بازار صادراتی پیدا کنند. بسیاری از محصولاتی که در قالب محصولات بزرگ و نهایی به بازارها عرضه می‌‌شوند، محصول فعالیت‌‌هایی است که صنایع کوچک کشور در زنجیره تامین این واحدهای بزرگ انجام داده‌‌اند. برای مثال، ما امروز به طور مشخص می‌‌دانیم در داخل شهرک‌‌های صنعتی به طور متوسط‌هزار واحد صنعتی وجود دارند که صادرات انجام می‌دهند. ارزش این صادرات حدودا برابر ۳.۵ میلیاد دلار است، ولی در مجموع می‌توانم بگویم این آمار، به آن معنا نیست که صنایع کوچک کشور، تنها ۳.۵ میلیارد دلار صادر می‌کند؛ چرا که الباقی محصولات صنایع کوچک در زنجیره تامین سایر صنایع قرار می‌گیرد. محصول نهایی صادراتی، از مجموعه‌‌ای از اجزا تشکیل شده است و در آن‌‌جا تفکیک نمی‌شود که چه بخشی از صادرات، به صنایع کوچک مرتبط می‌شود.
وضعیت کنسرسیوم‌‌ها چگونه است؟
یکی از موضوعاتی که در سازمان به طور خاص به آن می‌‌پردازیم بحث ایجاد کنسرسیوم‌‌هاست. تبلور صادرات بسیاری از صنایع، به‌ویژه صنایع کوچک، متوسط و خرد، در کنسرسیوم‌‌های صادرات دیده می‌شود. شرکت‌های مدیریت صادرات، کار صادرات این گروه‌‌ها را انجام می‌دهند و طبیعی هم هست، زیرامقیاس تولیدی که گاهی در شرکت‌های صنعتی کوچک انجام می‌شود، مقیاسی نیست که بتواند به تنهایی، به بازار خارجی صادر شده و برای خود فضای بازار جدید ایجاد کند و باید با مجموعه‌‌های دیگری که معمولا خدمت‌‌رسان هستند همکاری کند. و محصولات مشابه را با کیفیت‌‌ها و استانداردهای کشور مقصد، از طریق سفارش‌‌گذاری‌‌هایی که انجام شده، آماده و به بازارهای جهانی صادر کنند. بخشی از صادراتی که از طریق کنسرسیوم‌‌های صادراتی یا شرکت‌های مدیریت صادرات (emc)ها اتفاق می‌‌‌‌افتد. غالب مخاطب آنها در تامین اقلام صادراتی‌‌شان در حوزه صنایع کوچک و متوسط است.
به بحث صادرات اشاره کردید، در اردیبهشت ماه، اکسپو ۲۰۲۴ تهران برگزار خواهد شد که صادرات‌محور است، به نظر شما دلیل حضور سازمان شهرک‌‌های صنعتی در این اکسپو چه چیزی است؟
یکی از برنامه‌‌هایی که برای خدمت به حوزه صنایع کوچک، به واحدهای صنعتی ارائه می‌‌کنیم، تامین بخشی از هزینه‌‌های حضور در نمایشگاه‌‌های داخلی و خارجی است. این هزینه را به طور سالانه پرداخت می‌‌کنیم تا بتوانیم توانمندی‌‌های صنایع کشور را در حوزه‌‌های مختلف، به نمایش بگذاریم. در سال ۱۴۰۲ قریب به ۳۸۵۰ واحد صنعتی در نمایشگاه‌‌های داخلی و خارجی، حضور داشته‌‌اند. کمک به حضور یافتن این بنگاه‌‌ها در نمایشگاه‌‌های بین‌المللی، به معنای بسترسازی برای تبلیغ و توسعه فعالیت صادراتی آن بنگاه‌‌هاست. حدود ۵۵۱ واحد صنعتی نیز به طور مشخص در نمایشگاه‌‌های خارج ازکشور حضور پیدا کردند که با حمایت‌‌های ما بود. البته این حمایت‌‌ها از واحدهایی که بنا بر محوریت نمایشگاه، حضورشان مفید خواهد بود انجام می‌شود. در این نمایشگاه نیز به دلیل آنکه پیش‌بینی شده بیش از ۲۰۰۰ تاجر خارجی حضور خواهند داشت، در راستای ماموریتی که بر عهده داریم، حضور پیدا خواهیم کرد. تا امروز حدود ۸۰ واحد صنعتی به صورت قطعی در نمایشگاه حضور خواهند داشت و سایر واحدهای صنعتی نیز در حال انجام تشریفات اداری و فرآیندهای اجرایی کار هستند و در آینده‌‌ای نزدیک به بنگاه‌‌هایی که می‌‌خواهند ظرفیت‌‌ها و توانمندی‌‌های خود را نشان دهند می‌‌پیوندند. ما نیز شرایط استقرار را برایشان مهیا می‌‌کنیم.
سازمان صنایع کوچک در نمایشگاه اکسپو 2023، چه اهدافی را دنبال می‌‌کرد و چه میزان از آن اهداف تا امروز محقق شده است؟
هدف‌‌گذاری‌‌هایی که در نمایشگاه سال گذشته صورت گرفته بود، مطابق آخرین وضعیتی که سازمان رصد کرده بود انجام شد. بر اساس اعلام سازمان توسعه تجارت، دستاورد صادراتی نمایشگاه اکسپو 2023، 450 میلیون دلار بوده، و مقداری از آن میزان صادرات نیز به صنایع کوچک و متوسط برمی‌‌گردد. در مجموع، آنقدر رضایت وجود داشته که برخی از واحدهای صنعتی که در سال گذشته در نمایشگاه حضور داشتند، برای حضور در نمایشگاه امسال نیز ابراز علاقه کردند. برخی نیز سعی کردند متفاوت‌‌تر از گذشته ظاهر شوند. آنها نواقصی که در نمایشگاه پیشین داشتند را شناسایی و رفع کردند و در نمایشگاه پیش رو با آرایش جدیدی مشارکت خواهند کرد. بسیاری از واحدهای صنعتی کوچک انگیزه دارند در سال جهش تولید، جهش را معنا کنند. برای معنا کردن این شعار باید نگاهی به بازارهای خارج از کشور داشته باشند. به‌ویژه به این دلیل که بعضی از اقلام و کالاهای موردنیاز کشور، در خارج از کشور تولید می‌‌شوند و برای جهش در تولید باید نیم‌‌نگاهی بر اخبار بازارهای جهانی داشت. ما به عنوان حاکمیت، زمینه حضور را برای واحدهای صنعتی کوچک فراهم می‌‌کنیم و به تبع خود واحدهای صنعتی نیز فعالیت‌‌هایی را برای توسعه بازارهای خارجی در دست اجرا دارند. اخیرا رئیس‌‌جمهور نیز دستوری مبنی بر حل چالش‌‌ها و موانع موجود در مسیر واحدهای صنعتی صادرکرده‌‌اند. رهبری نیز پس از نام‌گذاری سال، بر حل چالش‌‌ها و موانعی که واحدهای صنعتی را در حوزه‌‌های مختلف درگیر کرده است تاکید کردند. این موارد منجر می‌شود ما فعالیت‌‌ها و اقدامات صنعتی راتقویت کنیم.
برای اکسپو 2024، بخش صنایع کوچک و متوسط چه برنامه‌‌ریزی‌‌هایی صورت گرفته و چه هدف‌‌گذاری‌‌هایی انجام شده است؟
در اکسپو 2024، فقط بر «کالا» متمرکز نشدیم؛ بلکه خدمات فنی، مهندسی، پیمانکاری و حتی شرکت‌های مدیریت صادرات را نیز مورد توجه قرار دادیم. کنسرسیوم‌‌ها نیز با توجه به توانایی که در مذاکره با واحدهای صنعتی و تجار دارند می‌توانند نقش‌‌آفرینی بیشتری کنند و برخی از توانمندی‌‌هایی را که به هر دلیلی ممکن است در این نمایشگاه حضور نداشته باشند بتوانند زمینه حضور آن واحدهای صنعتی را به صورت مجازی برقرار کنند تا حداکثر منفعت از این نمایشگاه برده شود.
اشاره کردید حضور 80 شرکت تا الان، برای حضور در اکسپو 2024 قطعی شده است، به طور مشخص چه حمایت‌‌هایی از این شرکت‌ها انجام خواهد شد؟
پیش‌بینی ما این است که 800 واحد صنعتی در این نمایشگاه حضور داشته باشند. بسته به نوع واحد صنعتی و دستورالعملی که برای آن نوشته شده است، اقدام خواهیم کرد. اما به طور کلی نخستین گام، پرداخت بخشی از هزینه‌‌های حضور واحدهای صنعتی در نمایشگاه است. نکته دوم شناسایی نقاط ضعف در عدم‌صادرات به کشورهای مقصد است که با نمایندگان آن کشورها این مسائل، طرح موضوع خواهد شد و راهکار‌‌هایی نیز ارائه خواهد شد. مورد بعدی، همگام کردن استانداردهای تولیدی کشور با کشورهای مقصد است؛ دستگاه‌‌های حاکمیتی باید بعضی از پروتکل‌‌ها را هماهنگ کنند و این اقدامات موجب صرفه‌‌جویی در زمان و هزینه‌‌های بنگاه‌‌های تولیدی می‌شود.