مرکز ملی مطالعات راهبردی کشاورزی و آب اتاق ایران در گزارشی ضمن مقایسه آمار تجارت خارجی محصولات کشاورزی در دو ماهه امسال با مدت مشابه سال‌های ۱۳۹۷ تا ۱۴۰۲، وضعیت تجارت این حوزه را تشریح کرد.
مرکز ملی مطالعات راهبردی کشاورزی و آب اتاق ایران، گزارش آمار تجارت خارجی محصولات کشاورزی و صنایع غذایی در دو ماهه امسال را بررسی و با مدت مشابه سال‌های ۱۳۹۷ به بعد مقایسه کرده است. این گزارش با پردازش و تحلیل اطلاعات بخش کشاورزی براساس داده‌های آماری مقدماتی دو ماه اول سال ۱۴۰۳ گمرک ایران تهیه شده و در آن، اطلاعات تراز تجاری، واردات محصولات اساسی کشاورزی، صنایع غذایی، نهاده‌ها و ماشین‌آلات و اداوات کشاورزی و صادرات محصولات عمده کشاورزی و صنایع غذایی دو ماه نخست سال جاری با داده‌های مدت مشابه در ۶ سال گذشته (سال‌های ۱۳۹۷ تا ۱۴۰۲) مقایسه شده است.
تراز تجاری
تراز تجاری محصولات کشاورزی و صنایع غذایی (بخش کشاورزی) در دو ماه نخست سال ۱۴۰۳، منفی ۱۳۷۵ میلیون دلار بوده که نسبت به مدت مشابه سال قبل ۱۰.۸ درصد بدتر شده است (ارزش صادرات ۲۱.۳ درصد و ارزش واردات ۱۵.۳ درصد افزایش داشته است). کسری تراز تجاری دو ماهه سال ۱۴۰۳ نسبت به میانگین ۶ سال منتهی به ۱۴۰۲ که منفی ۱۲۳۵ میلیون دلار بوده، ۱۱.۳درصد بدتر شده است.
تراز تجاری محصولات کشاورزی در دو ماهه سال ۱۴۰۳، منفی ۱۴۴۴ میلیون دلار بوده که این شاخص نسبت به مدت مشابه سال قبل ۱۱.۷ درصد بدتر شده است (ارزش صادرات ۲۱.۳ درصد و ارزش واردات ۱۵.۳ درصد افزایش داشته است). کسری تراز تجاری دو ماهه سال ۱۴۰۳ نسبت به میانگین ۶ سال منتهی به ۱۴۰۲ که منفی ۱۳۲۷ میلیون دلار بوده، ۸.۸ درصد بدتر شده است.
تراز تجاری محصولات صنایع غذایی در دو ماهه امسال، ۶۹ میلیون دلار بوده که نسبت به مدت مشابه سال قبل ۳۲.۴ درصد رشد داشته است (ارزش صادرات ۲۱.۲درصد کاهش و ارزش واردات ۱۵.۷ درصد افزایش داشته است). تراز تجاری دو ماهه سال ۱۴۰۳ نسبت به میانگین مدت مشابه در ۶سال منتهی به ۱۴۰۲ که ۹۲ میلیون دلار بوده ۲۵ درصد کاهش یافته است.
واردات محصولات کشاورزی
مقدار واردات محصولات کشاورزی در دو ماهه امسال، ۴۰۴۶ هزار تن به ارزش ۲۳۸۰ میلیون دلار بوده که از نظر وزن ۶۹.۲ درصد کل واردات کشور (مقدار واردات کل کشور ۵۸۴۸ هزار تن) و از نظر ارزش ۲۶.۳ درصد کل واردات کشور (ارزش واردات کل کشور ۹۰۶۵ میلیون دلار) را شامل می‌شود. ارزش واردات در این مدت ۱۵.۳درصد بیشتر از مدت مشابه سال قبل و در مجموع نیز رشد ۱۴ درصدی نسبت به میانگین ۶ سال منتهی به دو ماهه سال ۱۴۰۲ مشاهده می‌شود.
اقلام عمده وارداتی محصولات کشاورزی در دو ماهه ۱۴۰۳، شامل ذرت دامی به ارزش ۶۴۸ میلیون دلار با سهم ۲۷.۲ درصد، کنجاله به ارزش ۴۸۲ میلیون دلار و سهم ۲۰.۳ درصدی، روغن نباتی به ارزش ۲۶۷ میلیون دلار با سهم ۱۱.۲درصد، دانه سویا با ارزش ۲۰۳ میلیون دلار و سهم ۸.۵ درصدی، برنج با ارزش ۱۹۶ میلیون دلار و سهم ۸.۲ درصدی، گوشت قرمز با ۱۸۸ میلیون دلار و سهم ۷.۹ درصدی، قند و شکر با ۱۲۲ میلیون دلار و سهم ۵.۱ درصدی و انواع میوه با ارزش ۸۸ میلیون دلار و سهم ۳.۷ درصدی از محصولات کشاورزی را شامل می‌شوند. محصولات مذکور ۹۲.۲ درصد از ارزش محصولات کشاورزی وارد شده را شامل می‌شوند.
متوسط ارزش هر تن از کالاهای وارداتی بخش کشاورزی در دو ماهه امسال ۵۸۸ دلار است که در مقایسه با متوسط ارزش هر تن از کالاهای وارداتی کل کشور (۱۵۵۰ دلار) ۶۲.۶ درصد کمتر است. متوسط ارزش گمرکی هر دلار محصولات کشاورزی و صنایع غذایی وارداتی ۲۸۴ هزار و ۹۳۳ ریال بوده، که در مقایسه با متوسط ارزش گمرکی هر دلار کالاهای وارداتی کل کشور (۲۸۴۹۳۹ ریال) اختلاف معناداری ندارد.
کشورهای عمده مبدا واردات از نظر ارزش محصولات کشاورزی آنها به ترتیب شامل امارات متحده عربی ۶۴۱، ترکیه ۴۵۱، هند ۱۷۸، هلند ۱۶۴، سوئیس ۱۵۹، فدراسیون روسیه ۱۱۳، پاکستان ۱۰۷، انگلستان ۸۲.۲، چین ۷۵.۸، سنگاپور ۶۰، برزیل ۵۴، هنگ کنگ ۴۸ و استرالیا ۳۰.۶ میلیون دلار بوده که در مجموع ۹۰.۸ درصد کل ارزش واردات محصولات کشاورزی کشورمان را به خود اختصاص داده‌اند.
محصولات صنایع غذایی
مقدار واردات محصولات صنایع غذایی در دو ماهه امسال ۳۰.۸هزار تن با ارزش ۱۲۴میلیون دلار بوده که به ترتیب از نظر وزن ۰.۵۳ درصد و از نظر ارزش ۱.۳۶ درصد کل واردات کشور را شامل می‌شود. ارزش واردات در این مدت ۱۵.۷درصد بیشتر از مدت مشابه سال قبل و در مجموع نیز رشد ۴۲ درصدی نسبت به میانگین ۶ سال منتهی به دو ماهه سال ۱۴۰۲ مشاهده می‌شود.
اقلام عمده وارداتی محصولات صنایع غذایی در دو ماهه ۱۴۰۳، شامل توتون، سیگار و انواع تنباکو به ارزش ۵۱.۸ میلیون دلار با سهم ۴۱.۹درصد، مکمل‌های غذایی به ارزش ۱۷.۸ میلیون دلار با سهم ۱۴.۴ درصد، کاکائو به ارزش ۱۷.۶ میلیون دلار با سهم ۱۴.۳درصد، فرآورده‌ها از میوه ها و سبزیجات به ارزش ۱۲.۴ میلیون دلار با سهم ۱۰درصد، شیرخشک به ارزش ۹.۷ میلیون دلار با سهم ۷.۹ درصد و افزودنی‌های خوراکی آماده دام و طیور به ارزش ۶.۹میلیون دلار با سهم ۵.۶ درصد از کل ارزش واردات محصولات صنایع غذایی بوده که محصولات مذکور در مجموع ۹۴.۱ درصد ارزش واردات محصولات صنایع غذایی را شامل می‌شوند.
متوسط ارزش هر تن از کالاهای وارداتی بخش کشاورزی (کشاورزی و صنایع غذایی) در دو ماهه امسال ۴۰۱۶ دلار به ازای هر تن است که در مقایسه با متوسط ارزش هر تن از کالاهای وارداتی کل کشور (۱۵۵۰ دلار) ۱۵۹ درصد بیشتر است. متوسط ارزش گمرکی هر دلار محصولات صنایع غذایی وارداتی ۲۸۵ هزار ریال بوده، که در مقایسه با متوسط ارزش گمرکی هر دلار کالاهای وارداتی کل کشور (۲۸۴۹۳۹ ریال) حدود ۲ درصد بیشتر است.
صادرات محصولات کشاورزی
در دو ماهه سال ۱۴۰۳، مقدار صادرات محصولات کشاورزی ۱۷۳۶ هزار تن و به ارزش ۹۳۶ میلیون دلار است که از نظر وزن ۷.۴ درصد و از نظر ارزش ۱۱.۷ درصد کل صادرات کالاهای غیر نفتی کشور را به خود اختصاص داده است. ارزش صادرات دو ماهه سال ۱۴۰۳ نسبت به مدت مشابه سال قبل ۲۱.۳ درصد و در مقایسه با متوسط مدت مشابه ۶ سال منتهی به ۱۴۰۲ به میزان ۲۳.۱ درصد افزایش دارد.
اقلام صادرات محصولات کشاورزی شامل انواع میوه‌های درختی به ارزش ۳۱۷ میلیون دلار با سهم ۳۳.۸درصد، انواع سبزیجات و محصولات جالیزی به ارزش ۲۹۵ میلیون دلار با سهم ۳۱.۵ درصد، شیر و فرآورده‌های آن به ارزش ۱۲۸ میلیون دلار با سهم ۱۳.۷ درصد، ماهی و میگو به ارزش ۶۶.۷ میلیون دلار با سهم ۷.۱ درصد، زعفران ۲۲ میلیون دلار با سهم ۲.۴ درصد و حبوبات ۱۷.۳با سهم ۱.۸ درصد از کل ارزش صادرات محصولات کشاورزی بوده است. محصولات مذکور ۹۰.۳ درصد از کل ارزش محصولات کشاورزی صادارتی هستند.
متوسط ارزش هر تن کالاهای صادراتی بخش کشاورزی (کشاورزی و صنایع غذایی) ۵۳۹ دلار بوده که در مقایسه با متوسط ارزش هر تن کالاهای صادراتی غیر نفتی کشور (۳۴۲ دلار) ۵۷.۷ درصد بیشتر است. متوسط ارزش گمرکی هر دلار محصولات کشاورزی صادراتی در دو ماهه امسال، ۴۱۰ هزار و ۱۵۵ ریال و متوسط کل صادرات غیرنفتی کشور ۴۱۰ هزار و ۵۹۵ ریال بوده است.
مقاصد صادرات محصولات کشاورزی (از نظر ارزش) کشور عراق ۳۲۶ میلیون دلار، امارات متحده عربی ۱۰۵، فدراسیون روسیه ۸۳.۱، پاکستان ۷۵.۶، افغانستان ۵۹.۱، هند ۳۸.۰، ترکیه ۳۴.۴، چین ۲۶.۷، آذربایجان ۲۳.۶، قزاقستان ۲۱.۷، ازبکستان ۱۶.۹، ترکمنستان ۱۳.۲، قطر ۱۲.۲ و قرقیزستان ۱۱.۷ میلیون دلار بوده است که در مجموع ۹۰.۴ درصد کل ارزش صادرات محصولات کشاورزی کشورمان را به خود اختصاص داده‌اند.
محصولات صنایع غذایی
در دو ماهه سال ۱۴۰۳، مقدار صادرات محصولات صنایع غذایی ۲۲۷ هزار تن به ارزش ۱۹۳ میلیون دلار است که از نظر وزن ۰.۹۷ درصد و از نظر ارزش ۲.۴ درصد کل صادرات کالاهای غیر نفتی کشور را به خود اختصاص داده است. ارزش صادرات در دو ماه نخست سال ۱۴۰۳ نسبت به مدت مشابه سال قبل ۲۱.۲ درصد افزایش داشته و در مقایسه با متوسط مدت مشابه ۶ سال منتهی به ۱۴۰۲ به میزان ۷.۶ درصد رشد کرده است.